ในบทเทศน์วันศุกร์ศักดิ์สิทธิ์ (Good Friday) ผู้เทศน์ประจำแห่งตำหนักพระสันตะปาปาตั้งข้อสังเกตว่าภราดรภาพในหมู่คาทอลิกมีบาดแผล ผู้อภิบาลควรเป็นบุคคลแรกที่ต้องพิจารณามโนธรรมกันอย่างจริงจังเกี่ยวกับการสร้าง “ความเป็นพี่น้องและความเป็นหนึ่งเดียวกันในพระศาสนจักร”
“พวกเราต้องสร้างความเป็นพี่น้องกันในทำนองเดียวกันกับที่พวกเราสร้างสันติสุข นั่นคือเริ่มต้นด้วยการมีความใกล้ชิดกับตัวเราเองก่อน สำหรับพวกเรานั่นหมายความว่า ภราดรภาพสากลเริ่มต้นที่พระศาสนจักรคาทอลิก” พระคาร์ดินัล รานิเอโร กันตาลาแมสซา (Raniero Cantalamessa) กล่าว ท่านชี้ให้พวกเราเห็นในบทเทศน์ของท่านในวันฉลองมหาทรมานของพระเยซูคริสต์ เมื่อเย็นวันศุกร์ศักดิ์สิทธิ์ในมหาวิหารนักบุญเปโตร ซึ่งพระสันตะปาปาฟรานซิสทรงเป็นประธานพิธี เพื่อปฏิบัติตามนโยบายการระวังโรคระบาดโควิด-19 ประชาสัตบุรุษที่เข้าร่วมพิธีจึงมีจำนวนจำกัด
ความหมายของคำว่าพี่น้อง
วันที่คริสตชนรำลึกถึงมหาทรมานและการสิ้นพระชนม์ของพระเยซูคริสต์ พระคาร์ดินัลอธิบายความหมายของคำว่า พี่น้องและความเป็นเอกภาพจากหลายมุมมองด้วยกันโดยเริ่มต้นจากสมณสาส์นเวียนฉบับล่าสุดของพระสันตะปาปาคือ “พวกเราเป็นพราน้องกัน” (Fratelli tutti)
ท่านกล่าวว่าสมณสาส์นเวียนฉบับนี้เขียนขึ้นสำหรับผู้คนในวงกว้างทั้งในและนอกพระศาสนจักร อันที่จริงแล้วน่าจะเป็นสำหรับคนทั้งโลก เนื้อหาสาระชี้ให้เห็นถึงหนทางบางอย่างที่จะไปถึงภราดรภาพมนุษย์ที่แท้จริงและชอบธรรมในหลากหลายบริบทแห่งชีวิตทั้งส่วนบุคคลและส่วนรวมทั้งจากวงการศาสนาสังคมและการเมือง
“พระธรรมล้ำลึกแห่งไม้กางเขนที่พวกเรากำลังเฉลิมฉลอง” พระคาร์ดินัลชาวอิตาเลียน กล่าว “เรียกร้องให้พวกเราต้องโฟกัสที่เทววิทยาคริสตศาสนจักรวิทยาเรื่องภราดรภาพซึ่งเริ่ม ณ เนินเขากัลวารีโอ” คำว่าพี่น้องในความหมายทั่วไปที่สุดคือญาติโยม ขั้นถัดไปหมายถึงประชาชนชาติเดียวกัน ความหมายยังขยายกว้างขึ้นจนรวมถึงมนุษย์ทุกคนในความหมายที่คำว่าพี่น้องกลายเป็นเพื่อน คำว่าพี่น้องดังที่ปรากฏในพระคัมภีร์ เมื่อพระเยซูคริสต์กล่าวว่า “ไม่ว่าท่านจะทำสิ่งใดต่อพี่น้องที่ต่ำต้อยที่สุดของเรา ท่านทำต่อเราเอง” พระองค์ทรงปรารถนาที่จะรวมทุกคนที่เดือดร้อนต้องการความช่วยเหลือ
ภราดรภาพหลังปัสกา
ทว่าพระคาร์ดินัลกาปูชินอายุ 86 ปีกล่าวว่าพร้อมกับปัสกาภราดรภาพมีความหมายพิเศษ ในพระธรรมล้ำลึกปัสกา พระเยซูคริสต์กลายเป็น “บุตรหัวปีในบรรดาพี่น้อง” (รม. 8: 29) บรรดาศิษย์กลายเป็นพี่เป็นน้องชายหญิงกันในความหมายใหม่ที่ลึกซึ้ง ความจริงพระคาร์ดินัลชี้ให้เห็นว่า มีแต่หลังการเสด็จกลับคืนพระชนม์ชีพแล้วเท่านั้นที่พระเยซูคริสต์เรียกบรรดาศิษย์ว่าพี่น้องเป็นครั้งแรก” จงไปบอกพี่น้องของเรา เราไปหาพระบิดาของเราและของท่าน” พระองค์ทรงบอกกับมารีย์ มักดาเลน
หลังปัสกาคำว่าพี่น้องหมายถึงพี่น้องในความเชื่อที่เป็นสมาชิกแห่งชุมชนในพระศาสนจักร – เป็นพี่น้องสายโลหิตในสายพระโลหิตของพระเยซูคริสต์ แทนทีจะนำมาแทนความเป็นพี่น้องกันในครอบครัวโดยเชื้อชาติและสัญชาติ ความเป็นพี่น้องของพระเยซูคริสตเจ้านี้ครอบคลุมพวกเขาทั้งหมด ความเชื่อของคริสตชนเพิ่มมิติทีสองหนักเข้าไปอีก คือว่าเป็นพี่น้องกันไม่เพียงแต่การที่พวกเรามีพระบิดาพระองค์เดียวกันและเป็นพระผู้สร้างเท่านั้น แต่พวกเรายังมีพี่ชายคนเดียวกันซึ่งได้แก่พระเยซูคริสต์ (ผู้ทรงบังเกิดคนแรกในบรรดาพี่น้อง” ด้วยเดชะบารมีแห่งการไถ่กู้จากทาสของบาป
การเยียวยาความแตกแยกในพระศาสนจักร
ผู้เทศน์ตั้งข้อสังเกตว่าความเป็นพี่น้องกันในหมู่คริสตชนนั้นมีบาดแผลและการแตกแยกระหว่างศาสนจักรเกิดขึ้นไม่ใช่เพราะข้อความเชื่อ ศีลศักดิ์สิทธิ์และพันธกิจ “การแตกแยกที่เป็นจุดบอดของคาทอลิก” ท่านกล่าว “เกิดจากความคิดทางการเมืองที่กลายเป็นอุดมการณ์หลังจากที่ให้ความสำคัญเหนือไปจากศาสนาและเหนือคำสอนของพระศาสนจักร” นี่เป็นประเด็นที่ไม่มีการพูดกันอย่างเปิดเผย หรือมีการปฏิเสธกันอย่างดูถูกดูแคลน”
สำหรับชาวคาทอลิก พระคาร์ดินัลชาวอิตาเลียน ชี้ให้เห็นว่าความเป็นพี่น้องกันนั้นสร้างขึ้นในทำนองเดียวกันกับสันติสุข กล่าวคือเริ่มต้นที่ตัวพวกเราเองก่อนแล้วก็ภายในพระศาสนจักร สิ่งที่จำเป็นคือการพิจารณามนโนธรรมอย่างจริงจังแล้วกลับใจ การปลุกระดมความแตกแยกเป็นงานเอกของปิศาจ เป็น “ศัตรูที่คอยหว่านเมล็ดหญ้าหรือวัชพืช”
ในประเด็นนี้พระเยซูคริสต์ทรงเป็นแบบฉบับที่พวกเราต้องติดตาม พระองค์ทรงปฏิเสธอย่างเข้มแข็งที่จะถูกลากเข้าไปในสี่พรรคในยุคสมัยของพระองค์ กล่าวคือ – พวกฟาริสี ซัดดูสี เฮโรเดี้ยน และซีลอตส์ (พวกชาตินิยม) คริสตชนรุนแรกก็ติดตามเส้นทางเดียวกัน
พระคาร์ดินัลกันตาลาแมสซา (Cantalamessa) กล่าวว่า “ผู้อภิบาล จำเป็นต้องเป็นบุคคลแรกที่สำรวจมโนธรรมของตนอย่างจริงจัง” พวกเขาจำเป็นต้องถามตนเองว่าพวกเขานำฝูงแกะไปหาพวกเขาเอง เพื่อเขาเอง หรือไปหาพระเยซูคริสต์!!
(วิษณุ ธัญญอนันต์ – เก็บบทเทศน์มาแบ่งปันและไตร่ตรอง)